โครงการยกระดับคุณภาพครูและผู้บริหารสถานศึกษาทั้งระบบ ตอนที่ 1

สวัสดีเพื่อนครูและผู้อ่านทั้งหลาย

ก่อนอื่นผมต้องขอโ่ทษท่านทั้งหลายด้วยว่า ไม่ได้มา update blog เลย คงไม่ต้องแก้ตัวว่าเพราะเหตุใด  วันนี้ได้เข้ารับการอบรมตามหัวข้อเลย แต่เป็นการอบรมในวันแรก ซึ่งเป็น Module 1 ว่าด้วยการวิเคราะห์บริบท : ความท้าทายของการบริหารการศึกษาในอนาคต (Context Analysis : The Challenge of the Future Education Administration)

บังเอิญ ทีมวิทยากร ได้มอบงานว่าให้แต่ละท่านกลับไปสะท้อนสิ่งที่ได้เรียนรู้ใน วันนี้ ผมเลยถือโอกาสมาสรุปบันทึกลงใน Blog เพื่อให้เพื่อนครูและผู้สนใจได้อ่านกัน แต่ว่าอาจไม่ได้ทุกมิติ ถ้าจะให้ได้ทุกมิติทุกแง่มุมนั้นท่านต้องศึกษาจากชุดเครื่องมือการเรียนรู้ด้วยตนเองด้านการบริหารการศึกษา

มาว่ากันเลย……………………..

การวิเคราะห์บริบทสถานศึกษา

มีกรอบแนวคิดที่ใช้ในการวิเคราะห์หรือมีเทคนิคที่สำคัญแบ่งออกเป็น 3 เทคนิค คือ

1. การวิเคราะห์บริบทใช้เทคนิคการวินิจฉัยองค์การ

2. การคิดวิเคราะห์ิเชิงระบบ

3. แนวคิดและแนวปฏิบัติจิตตปัญญาศึกษา

โดยที่มีเป้าหมายของสถานศึกษาในอนาคต

การวินัจฉัยองค์การ (Organization Diagnosis)

การวินัจฉัยองค์การ คือ กระบวนการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับองค์การ เพื่อทำความเข้าใจสภาพองค์การในปัจจุบันว่ามีความแตกต่างจากสภาพองค์การที่ต้องการจะเป็นในอนาคตอย่างไร โดยการใช้  SWOT Analysis โดยมีประเด็นในการวิเคราะห์หลัก ๆ อยู่ สองประเด็นคือ

1. การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก ซึ่งที่นิยมนำมาใช้ในการวิเคราะห์คือ C-PEST

C : Custumer,Competitors คือ ลูกค้าหรือผู้รับบริการ , คู่แข่ง

P : Politics คือ สถานการทางการเมือง และยังร่วมถึงนโยบายต่าง ๆ และ กฎหมายที่เกี่ยวข้องอีกด้วย

E : Environment, Economics คือ สภาพแวดล้อม หรือสภาพเศรษฐกิจ

S : Society คือ สภาพสังคม วัฒนธรรม ค่านิยม ของประชาชนที่อยู่โดยรอบสถานศึกษาเป็นอย่างไร

T : Tecnology คือ เทคโนโลยี ยังร่วมถึงระบบสารสนเทศ เทคโนโลยีทางการบริหารการศึกษาใหม่ ๆ ที่เำกิดขึ้นอีกด้วย

โดยการวิเคราะห์ในประเด็นในเรื่อง โอกาส และปัญหาอุปสรรค

2.การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายใน ซึ่งนิยมมาใช้ ได้แก่ 7Ss ตามแนวคิดของ McKinsey 7-S Framework ประกอบด้วย

S – Strategy : ยุทธศาสตร์

S – Structure : โครงสร้างขององค์การ

S – Systems : ระบบงาน

S – Skill : ทัำกษะ หรือความสามารถ ซึงปัจจุบันในระบบราชการใช้คำว่า สมรรถนะ (Competency)

S – Shared Values : ค่านิยมร่วม

S – Staff : ทีมงาน หรือ บุคลากรในองค์การ

S – Style : รูปแบบการบริหารจัดการของผู้บริหารองค์การ

โดยการวิเคราะห์ในประเด็นจุดแข็งและจุดอ่อนขององค์การ

การวิเคราะห์เชิงระบบ

การคิดเชิงระบบเป็นหลักการที่สำคัญที่สุดในหลัก 5 ประการองค์การแห่งการเรียนรู้และบุคคลเรียนรู้ เป็นลักษณะของการคิดเชื่อมโยง มองภาพรวม คิดเชิงสังเคราะห์มากกว่าคิดวิเคราะห์แยกแยะ มองเห็นปฏิสัมพันธ์ระหว่างส่วนต่าง ๆ ของระบบ ทั้งความสัมพันธ์เชิงลึกและความสัมพันธ์แนวกว้าง ในลักษณะที่เป็นความสัมพันธ์ที่ซับซ้อน มากกว่าคิดแบบเหตุผล เชิงเส้นตรง คิดเน้นที่กระบวนการหรือแบบแผน (Pattern) มากกว่าภาพเป็นจุด ๆ (Events)

การใช้แนวคิดและแนวปฏิบัติจิตตปัญญาศึกษา (Contemplative Education)

จิตตปัญญาศึกษา เป็นทั้งแนวคิดและแนวปฏิบัติ โดยภาพรวมจิตตปัญญาศึกษาเป็นการศึกษาที่เน้นและให้ความสำคัญกับการพัฒนาความตระหนักรู้ การเรียนรู้และการรู้ทัน มิติ/โลกด้านใน (อารมณ์ ความรู้สึก ความคิด ความเชื่อ ทัศนะ/มุมมองต่อชีวิตและโลก) ของตนเองให้คุณค่าการเรียนรู้อย่างใคร่ครวญ ซึ่งหมายถึงการสังเกตอย่างมีสติต่อการเปลี่ยนแปลงภายในตนเองที่เกิดขึ้นจากการเผชิญกับผู้อื่นและโลกภายนอก ผ่านกระบวนการ/วิธีการและกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การสงบนิ่งอยู่กับตนเอง/การเจริญสติ ภาวนา การสะท้อนการเรียนรู้ตนและกลุ่ม เป็นต้น